1917 သည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းရှိ အော်တိုမန်အင်ပါယာကို ဆန့်ကျင်သည့် ဒီရေတက်သည့်နှစ်ဖြစ်သည်။ မတ်လတွင် ဗြိတိသျှတပ်များသည် အိန္ဒိယစူးစမ်းလေ့လာရေးတပ်ဖွဲ့၏ တပ်ဖွဲ့ဝင်အများစုဖြစ်သော အော်တိုမန်ဘဂ္ဂဒက်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဒီဇင်ဘာလတွင် ဗြိတိန်၏ အီဂျစ်စူးစမ်းလေ့လာရေးတပ်ဖွဲ့သည် ပါလက်စတိုင်းသို့ ဆိုင်းနိုင်းကိုဖြတ်ကာ ဂျေရုဆလင်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်— TE Lawrence ၏ “စစ်ပွဲ၏ အမြင့်မြတ်ဆုံးအချိန်” ဟူသော စကားစုဖြင့် ဂျေရုဆလင်ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထိုအတောအတွင်း ဗြိတိသျှမူဝါဒချမှတ်သူများသည် စစ်ပွဲအနိုင်ရပြီးသည်နှင့် ပါလက်စတိုင်းတွင် ဂျူးတို့၏မွေးရပ်မြေကို ဖန်တီးပေးမည်ဟု ကတိပြုကာ Balfour ကြေညာချက်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဤတင်ပြချက်သည် ရှင်းလင်းပြတ်သားမည်ဖြစ်သောကြောင့်၊ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိန်၏ စည်းရုံးလှုံ့ဆော်မှုများနှင့် သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ အစပျိုးမှုများသည် စစ်ပြီးခေတ် နောက်ဆုံးအခြေချမှုဖြစ်သည့် - ယနေ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းကို ခြောက်လှန့်စေသော အကျိုးဆက်များကို မျက်စိကျစေသည်။
ပြတိုက်နှင့် အောက်မေ့ဖွယ် 2017 Symposium အတွင်း Creighton တက္ကသိုလ်မှ သမိုင်းပါမောက္ခ John Calvert မှ ပို့ချပေးခဲ့ပါသည်။
Lecture Transcript
00:00:08:22 - 00:00:50:04
John Calvert
ကောင်းပြီ၊ ဒီတစ်ကယ့်ကို အံ့သြစရာကောင်းတဲ့ပွဲကို စီစဉ်ပေးတဲ့ Lora Vogt နဲ့ သူ့အဖွဲ့ကို ကျေးဇူးတင်ချင်ပါတယ်။ ထိုကဲ့သို့ ထင်ရှားသော သမိုင်းပညာရှင်များအဖွဲ့တွင် ပါဝင်ပြီး တတ်ကျွမ်းနားလည်သော ပရိသတ်နှင့် စကားပြောဆိုရခြင်းသည် အမှန်တကယ်ပင် ဂုဏ်ယူစရာ အခွင့်ထူးတစ်ခုဖြစ်သည်။ 2008 ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် မိုးဖွဲဖွဲကျနေသော ကျေးလက်ဒေသရှိ Yorkshire ဘုရားကျောင်းဝင်းတွင် ပျံ့နှံ့သွားသော မြင်ကွင်းတစ်ခုကို လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် စတင်ချင်ပါသည်။ ခဏတာ ဆုတောင်းပြီးနောက်၊
00:00:50:06 - 00:01:40:08
John Calvert
အလုံပိတ်တဲအတွင်းတွင် အလုပ်လုပ်နေသော hazmat ဝတ်စုံဝတ် အမျိုးသားများသည် သင်္ချိုင်းဂူကို ဖြုန်းတီးကာ တွန့်လိမ်နေသော အခေါင်းကို တူးဖော်ပြီး အဖုံးကိုဖွင့်ကာ ညင်သာစွာ နှပ်ပြီး အတွင်းဘက်တွင် Sir Mark Sykes ၏ အရိုးအကြွင်းအကျန်များ ရှိနေသည်။ စစ်ပွဲကြီးအတွင်း Mark Sykes သည် သူ၏ခြေရာကို ကမ္ဘာ့မြေပုံပေါ်တွင် ချန်ထားခဲ့၍ အဓိပ္ပါယ်ရှိစွာ အောင်မြင်ခဲ့သည်။ သူသည် ပြင်သစ်နှင့် ၁၉၁၆ ခုနှစ် လျှို့ဝှက်သဘောတူညီချက်တွင် ဗြိတိသျှအစိုးရ၏ ဦးဆောင်စေ့စပ်ညှိနှိုင်းသူဖြစ်ပြီး အော်တိုမန်အင်ပါယာကို ဖြိုခွင်းခဲ့သည့် အင်ပါယာကို ဖြိုခွင်းခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ပဋိပက္ခများစွာအတွက် အုတ်မြစ်ချပေးခဲ့သည်။
00:01:40:11 - 00:02:15:04
John Calvert
ဒါပေမယ့် Jonathan Schneer က "နဂါးသွားများ" လို့ ခေါ်တဲ့ နဂါးသွားတွေကို ကြဲတဲ့အတွက် Sir Mark ကို အပြစ်မတင်ဘဲ hazmat ဝတ်စုံဝတ်ထားတဲ့ အမျိုးသားတွေက သူ့အကြွင်းအကျန်တွေကို မီးလင်းဖို. ယင်းအစား ယင်းသည် ၎င်းတို့အား စိတ်ဝင်တစားဖြစ်စေသည့် သူ၏သေခြင်းပုံစံဖြစ်သည်။ ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ပါရီတွင် စစ်ပြီးခေတ်အခြေချမှုဆိုင်ရာ စည်းကမ်းချက်များကို ညှိနှိုင်းနေစဉ်၊ Sykes သည် စပိန်တုပ်ကွေးဟုခေါ်သော ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ခန့်မှန်းခြေ သန်း ၄၀ မှ ၅၀ အတွင်း သားကောင်များထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်လာခဲ့သည်။
00:02:15:06 - 00:02:47:02
John Calvert
Exhausted by constant travel and overwork, he was an easy mark for the virus. On February 15th, in and out of delirium, he sent word to find out about how Zionist matters were going. The next day, after making his confession and receiving the sacrament - Sykes had converted to Catholicism as a boy at the behest of his mother - he passed away in his Paris hotel room just days short of his 40th birthday.
00:02:47:05 - 00:03:15:27
John Calvert
The fact that Sir Mark was buried in a hermetically sealed iron coffin gave medical investigators some hope that they might find tissue to allow them to better understand the mutations and behavior of the flu virus in order to inhibit the breakout of another future pandemic. As it turned out, Sir Mark's mortal remains failed to divulge the sought-after information.
00:03:16:00 - 00:03:45:03
John Calvert
A crack in the top of the casket's lead lining precluded the possibility of investigators finding anything useful. It is not hard to ignore the symbolism of this exhumation. It was as though Sir Mark was summoned to witness almost 100 years after the fact, the sectarian wreckage wrought in the Middle East by the state system that he had a hand in crafting.
00:03:45:05 - 00:04:18:16
John Calvert
Sykes သည် ဗြိတိန်၏ စစ်အတွင်း အရှေ့အလယ်ပိုင်း သံခင်းတမန်ခင်းတွင် ပါဝင်သော တစ်ဦးတည်းသော နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင် မဟုတ်သော်လည်း သူသည် အထင်ရှားဆုံး ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် Ottoman Arab East ၏ ကံကြမ္မာကို ဆုံးဖြတ်ခဲ့သော ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် Forrest Gump ကဲ့သို့ နေရာတိုင်းတွင် နေရာအနှံ့ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ အခုတော့ ပထမတော့ မျက်နှာပျက်သွားပြီး Mark Sykes က မထင်မှတ်လောက်အောင် သဘောကျသွားတယ်။ သူသည် ချမ်းသာသော မြေပိုင်ရှင်၏ တစ်ဦးတည်းသော သားဖြစ်သည်။
00:04:18:19 - 00:04:47:07
John Calvert
သူသည် ကျွန်များနှင့် ကျူရှင်ဆရာများ၊ မြင်းများနှင့် သေနတ်ပစ်ပါတီများ ၏ကမ္ဘာတွင် ကြီးပြင်းခဲ့သည်။ Cambridge တွင် သူသည် ဘာမှမထူးခြားသော ကျောင်းသားတစ်ဦးဖြစ်သည်။ ဘွဲ့မယူဘဲ တက္ကသိုလ်မှ ထွက်ခဲ့သည်။ သို့သော် အစပိုင်းတွင် သူ့အဖေနှင့် ပေါင်းသင်းပြီးနောက် သူ့ဘာသာသူ ခရီးကျယ်ကျယ်ထွက်ခဲ့သည်။ အော်တိုမန်အင်ပါယာ ခရီးစဉ်အတွင်း အရှေ့ကို တစ်သက်တာလုံး စိတ်အားထက်သန်မှု ရရှိခဲ့သည်။
00:04:47:07 - 00:05:35:02
John Calvert
At Sledmere House, the family estate in Yorkshire, he had a dedicated Turkish room full of all kinds of exotica and bric-a-brac culled from his eastern journeys. People liked him. He was good to his friends. He was what the English in those days called a “hail fellow, well-met.” The worst anyone said of him was that he was a dreamer - in T.E. Lawrence's words, “the imaginative advocate of unconvincing world movements.” After serving in the Boer War, he took up diplomatic postings in Ireland and Istanbul. In 1914 while serving as an intelligence officer,
00:05:35:04 - 00:06:07:12
John Calvert
သူသည် အရှေ့နှင့်ပတ်သက်သော အသိပညာကို အသုံးပြုရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သော War Herbert Kitchener ၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး၏ အကြောင်းကြားစာကို ဖမ်းမိခဲ့သည်။ ထို့နောက်တွင် Sykes သည် သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ ခြေပုန်းခုတ်ခြင်းအနုပညာတွင် မိမိကိုယ်ကို နှစ်မြှုပ်ကာ ထက်မြက်သောစေ့စပ်ညှိနှိုင်းသူဖြစ်ပြီး အစ္စလာမ့်အရာအားလုံးကို ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးအဖြစ် ကျော်ကြားခဲ့သည်။ အာရဗီနှင့်တူရကီတို့ကို တတ်ကျွမ်းသော်လည်း စတော့ခ်စာပိုဒ်အနည်းငယ်သာ ကန့်သတ်ထားသည်။
00:06:07:14 - 00:06:36:12
John Calvert
ယခု Sykes သည် စစ်ရုံးသို့ ရောက်သောအခါ၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းအတွက် ဗြိတိန်၏ စစ်အစီအစဥ်များသည် တွေးခေါ်မြော်မြင်ပြီး တိကျကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဗြိတိန်သည် အော်တိုမန်အင်ပါယာကို စစ်တိုက်ရန် မရည်ရွယ်ကြောင်းကို ကျွန်ုပ်တို့ သတိရရမည်ဖြစ်သည်။ တကယ်တော့၊ လွန်ခဲ့သည့်ရာစုနှစ်တစ်ဝက်ကျော်က ရုရှားဘုရင်မင်းမြတ်များ၏ ချဲ့ထွင်မှုပုံစံများကို ဆန့်ကျင်သည့် ခံတပ်တစ်ခုအဖြစ် အော်တိုမန်များ လွှမ်းမိုးနေစေရန် ဗြိတိန်၏မူဝါဒဖြစ်သည်။
00:06:36:15 - 00:07:08:17
John Calvert
ဒါပေမယ့် အခုအချိန်မှာတော့ အော်တိုမန်တွေဟာ ဂျာမန်တပ်ထဲမှာ ရှိနေတယ်။ ရုရှားသည် စစ်ပြီးခေတ် အော်တိုမန်အင်ပါယာ၏ ရေလက်ကြားနှင့် အရှေ့ပိုင်း Anatolia တို့ကို ပေးမည့် စစ်ပြီးခေတ် ခွဲထွက်ရေးကို စတင်တောင်းဆိုနေချိန်ဖြစ်ပြီး ပြင်သစ်သည် ပါလက်စတိုင်းအပါအဝင် ပါလက်စတိုင်းအပါအဝင် ပိုကြီးဆီးရီးယားကို အရေးဆိုသောအခါတွင် ဗြိတိန်၏ Asquith အစိုးရသည် အတုလုပ်ခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးကို စတင်မြင်လာရတော့သည်။ အရှေ့တိုင်းသားတွေရဲ့ အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်မယ့် သဘောတူညီချက်။
00:07:08:19 - 00:07:49:21
John Calvert
And what were those interests? Well, security over the northern approaches to the Suez Canal, Britain's lifeline to its Indian empire, and protection of the newly discovered oil fields around Abadan at the head of the Gulf, upon which Britain's fleet of oil powered big gun battleships depended. Britain wasn't at all confident that its ally France, pumped up as it was by an anti-British colonial lobby in Paris, would leave the land bridge linking Sinai and the Gulf alone should the Ottomans be vanquished.
00:07:49:23 - 00:08:25:04
John Calvert
ထို့ကြောင့် Kitchener သည် ပြင်သစ်နှင့် ဆွေးနွေးပွဲများတွင် ဗြိတိန်၏ အကျိုးစီးပွားများကို ကိုယ်စားပြုရန် Sykes ကို ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ Sykes ၏ ပြင်သစ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး François Georges-Picot သည် ကျွမ်းကျင်သော သံတမန်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး Levant ရှိ ပြင်သစ်၏ သမိုင်းဝင်မစ်ရှင်အတွက် စိတ်အားထက်သန်စွာ ထောက်ခံသူဖြစ်သည်။ ချက်ခြင်းပင် ဆွေးနွေးမှုများ စတင်ခဲ့သည်။ Picot သည် ပြင်သစ်၏ ဆီးရီးယားတောင်းဆိုမှုကို ဖြည့်ဆည်းခြင်းဖြင့် ဆီးရီးယားကို တွန်းအားပေးခြင်းဖြင့် Sykes နေရာတွင် နေရာယူထားသည်။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံခြားရေးရုံးနဲ့ ညှိနှိုင်း၊
00:08:25:07 - 00:09:10:26
John Calvert
Sykes သည် အပေးအယူတစ်ရပ်ကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ယင်းအပေးအယူမှာ ပြင်သစ်သည် ဆီးရီးယား၏ ကမ်းရိုးတန်းဒေသများကို တိုက်ရိုက်ထိန်းချုပ်သင့်သည်ဟု ဆိုသည်။ အပြာရောင်ဗြိတိန်တွင် အမှတ်အသားပြုထားသည့် ဧရိယာသည် တောင်ပိုင်းတစ်ခုအတွင်း၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတောင်ပိုင်းတွင် ပန်းရောင် သို့မဟုတ် အနီရောင်ဖြင့် အမှတ်အသားပြုထားသည့် ဧရိယာအပြင် ဟိုင်ဖာနှင့် ဧကရိဆိပ်ကမ်းများ ဝန်းရံထားသည့် သေးငယ်သောဧရိယာကို ထိန်းချုပ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ပါလက်စတိုင်းကို အင်အားကြီးနှစ်ရပ်လုံးက လိုလားနေသည့် ပါလက်စတိုင်းအား အညိုရောင်ဇုန်ငယ်တစ်ခုအတွင်း နိုင်ငံတကာက စီမံခန့်ခွဲသင့်သည်ဟု သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။
00:09:10:29 - 00:09:41:05
John Calvert
details to be resolved postwar. In the extensive lands in between the areas marked A and B, Sykes and Picot agreed to recognize independent Arab states or semi-independent Arab states. One would be in the orbit of France. That would be Region A and the other in the region of Great Britain in the orbit of Britain, Area B - client states, in effect.
00:09:41:08 - 00:10:13:17
John Calvert
Now, as soon as the essentials of the agreement were in place, Sykes traveled to Petrograd, re-obtained Russian approval from Foreign Minister Sazonov. Britain and France officially signed off on the agreement in May 1916. Britain's Asquith government, which harbored no strong imperial design in the Levant, didn't mind at all that Sykes had given up Palestine to a would-be international administration.
00:10:13:19 - 00:10:54:14
John Calvert
Asquith အစိုးရ၏ ခံစားချက်မှာ ၎င်း၏ သွေးထွက်သံယို ပြင်သစ် မဟာမိတ် အနေဖြင့် ကျေနပ်မှု တစ်မျိုးမျိုး၊ ၎င်းကို ဆက်ထိန်းထားရန် အနာဂတ် ဆုကြေးငွေ အချို့ လိုအပ်နေပါသည်။ သို့သော် Mark Sykes အပါအဝင် ဗြိတိန်၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ ထူထောင်ရေးတွင် အများအပြားက မသေချာပါ။ သဘောတူညီချက်သည် ပြင်သစ်အတွက် အလွန်ရက်ရောသည်ဟု သူတို့ယူဆကြသည်။ သဘောတူညီချက်ရပြီးနောက် မကြာမီတွင်၊ Sykes က ဗြိတိန်၏မျက်နှာသာဖြင့် ပါလက်စတိုင်း၏ ပါလက်စတိုင်းအပိုင်းကို ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်သမျှကို လုပ်ဆောင်မည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
00:10:54:17 - 00:11:28:15
John Calvert
ယခုအခါ၊ Sykes နှင့် Picot တို့သည် ဆီးရီးယားနှင့် Mesopotamia ၏ နယ်ချဲ့ပုံစံကို ပုံဖော်ရန် ညှိနှိုင်းနေချိန်တွင် ဗြိတိန်နှင့် မက္ကာမြို့မှ Hashemite Amir တို့သည် ဗြိတိန်နှင့် Sharif Hussein တို့ကြား လုံးလုံးလျားလျား သီးခြားညှိနှိုင်းမှုများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပါသည်။ ပြဿနာမှာ အော်တိုမန်ကို ဆန့်ကျင်သည့် အာရပ်ပုန်ကန်မှု ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော စည်းကမ်းချက်များဖြစ်သည်။ ယခုအခါ ကိုင်ရိုရှိ ဗြိတိသျှအေဂျင်စီမှ ရှာရစ်ဟူစိန်အား အလောင်းအစားကောင်းတစ်ခုဟု ယူဆခဲ့သည်။ ဟူစိန်မှာ ဂုဏ်သိက္ခာ၊
00:11:28:15 - 00:11:57:19
John Calvert
he was a Sharif, an honorific title that denoted descent from the Prophet Muhammad and the clan of Hashim. And he was an Amir or prince of Mecca. He looked after the holy mosques of Mecca and Medina on behalf of the Ottomans. And most important, he was unhappy at the heavy hand of the Turkish Committee of Union and Progress.
00:11:57:21 - 00:12:34:00
John Calvert
CUP က Hussein ကို ကြိုးတိုလေးတပ်ထားတယ်။ ဟူစိန်သည် ယင်းကို မကြိုက်သောကြောင့် ဗြိတိသျှတို့နှင့် မဟာမိတ်ဖွဲ့ကာ စူလတန်အား အာရပ်ပုန်ကန်မှုတွင် ပါဝင်ပတ်သက်သည့် ဤအယူအဆကို ဖျော်ဖြေလိုစိတ်ရှိခဲ့သည်။ ဟူစိန်၏ အထောက်အထားများသည် တောင်နှင့် အလယ်ပိုင်းအာရှနှင့် မြောက်အာဖရိကရှိ မွတ်ဆလင်များကို ၎င်းတို့၏ နယ်ချဲ့သခင်များဘက်သို့ လှည့်ပတ်ရန် ခြိမ်းခြောက်သည့် အော်တိုမန်ခေါ် ဂျီဟတ်ကို ချေမှုန်းနိုင်စေမည်ဟု ဗြိတိသျှတို့က ယုံကြည်ခဲ့သည်။
00:12:34:03 - 00:12:59:19
John Calvert
ဒါပေမယ့် Sharif မှာ မေးစရာဈေးတစ်ခုရှိတယ်။ သူ၏ Hashemite မိသားစု၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် လွတ်လပ်သော အာရပ်နိုင်ငံကို စစ်ပွဲအပြီးတွင် တီထွင်ဖန်တီးမှုကို ဗြိတိသျှတို့က ကတိပြုပါက တော်လှန်ပုန်ကန်မည်ဟု ရေးသားခဲ့သည်၊ ပင်လယ်နှင့် ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့
00:12:59:21 - 00:13:30:17
John Calvert
ဆီးရီယားနှင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားနိုင်ငံအားလုံးတို့ ဖြစ်သည်။ ယခုအခါတွင်၊ ကိုင်ရိုရှိ ဗြိတိသျှအရာရှိများသည် ဟူစိန်အား ၎င်း၏တောင်းဆိုမှုကို ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်ဟု ပြန်ကြားခဲ့သည်။ သူတို့သည် လွတ်လပ်သော အာရပ်နိုင်ငံတော်၏ အယူအဆကို ဖျော်ဖြေရန် ဆန္ဒရှိကြမည်မှာ အမှန်ပင်။ ဒါပေမယ့် ပြင်သစ်ရဲ့ တောင်းဆိုမှုကြောင့် ကမ်းရိုးတန်းဆီးရီးယားကို ပယ်ချခဲ့ပါတယ်။ ဗြိတိသျှတို့ကမူ ဟာရှီးမင်းများသည် ၎င်းတို့အတွက် အထူးစိုးရိမ်စရာဖြစ်သည့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားအားလုံးကို ထိန်းချုပ်ရန် မျှော်လင့်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။
00:13:30:19 - 00:14:03:08
John Calvert
ဒါပေမယ့် ဟုတ်တယ်၊ ကျန်တာတော့ ဟုတ်ပါတယ်၊ ထို့ကြောင့် ဟူစိန်သည် အော်တိုမန်စစ်ကို အောင်မြင်စွာ နိဂုံးချုပ်ပြီးသည့်နောက်တွင် ဗြိတိသျှတို့သည် အာရပ်နိုင်ငံ ထူထောင်ရေးကို ကျောထောက်နောက်ခံ ပြုခဲ့သည်ဟု ဟူစိန်က အမှန်တကယ် ယုံကြည်ခဲ့သည်။ ရှရစ်ဖ်ကို သင်္ဘောပေါ်တက်စေခဲ့သော အာရပ်နိုင်ငံတော်၏ မရေရာသော ကတိစကားဖြစ်သည်။ နောက်ဆက်တွဲ ညှိနှိုင်းမှုများအတွင်း သူတောင်းသမျှ အားလုံးကို သို့မဟုတ် အများစုကို ရနိုင်သည်ဟု ရှာရစ်ဖ်က ယူဆခဲ့သည်။
00:14:03:10 - 00:14:38:13
John Calvert
ထို့ကြောင့် ၁၉၁၆ ခုနှစ် ဇွန်လတွင် လျှို့ဝှက် Sykes-Picot သဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး တစ်လမပြည့်မီတွင် အာရပ်တော်လှန်ရေးသည် ဟေဇက်ဇ်ရှိ အော်တိုမန်မြို့စောင့်တပ်များကို တိုက်ခိုက်ကာ ပင်လယ်နီဆိပ်ကမ်းများကို သိမ်းပိုက်ကာ တစ်နှစ်အတွင်း သဲကန္တာရသူရဲထောင်ပေါင်းများစွာဖြင့် အာရပ်ပုန်ကန်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ မြောက်ဘက်ဆီးရီးယားတောင်ပိုင်း။ တော်လှန်ပုန်ကန်မှုကို ထိန်းထားရန် ဗြိတိန်သည် ၎င်း၏ တိုက်ခိုက်ရေးသမားများကို ရွှေ၊ လက်နက်များနှင့် စစ်အကြံပေးများ ပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။
00:14:38:16 - 00:14:50:07
John Calvert
ဤအဆင့်တွင်၊ Hashemites များသည် ပြင်သစ်နှင့် ဗြိတိန်၏ နယ်ချဲ့ပုံသွင်းခြင်းဆိုင်ရာ အဆိုပြုထားသည့်အကြောင်းကို လုံးဝမသိခဲ့ကြပါ။
00:14:50:09 - 00:15:24:05
John Calvert
ဤထပ်တူထပ်မျှကြောင့် မကြေမနပ်ဖြစ်နေသော Mark Sykes သည် ပုန်ကန်သူ၏အလံကို ဒီဇိုင်းထုတ်ကာ အစောပိုင်း caliphates များ၏ ဂုဏ်အသရေများကို ပြန်လည်အမှတ်ရစေမည့် ဒီဇိုင်းကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ Umayyads အတွက် အဖြူရောင်၊ Abbasids များကိုကိုယ်စားပြုသော အနက်ရောင်၊ Fatimids အတွက် အစိမ်းရောင်၊ မနေ့ကနှင့် Hashemites အတွက် အနီရောင် - ဗြိတိသျှ သာဓကဖြင့် အာရပ်များသည် အတိတ်၏ ဂုဏ်ကျက်သရေများကို ပုံတူကူးပြီး ခေတ်သစ်ခေတ်တွင် ပြန်လည်ပေါ်ပေါက်လာစေရန် ဟူသော သတင်းစကား ဖြစ်ပါသည်။ ကြီးမြတ်သောလူ။
00:15:24:08 - 00:15:55:20
John Calvert
Sykes သည် သူတီထွင်ဖန်တီးပေးခဲ့သော Greater Syria ၏အတွင်းပိုင်းဒေသများရှိ အာရပ်ဖောက်သည်ပြည်နယ်များအတွက် အင်္ဂလိပ်-ပြင်သစ်အစီအစဉ်သည် ဗြိတိန်နှင့် Hashemite ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် ကြီးမားသောဆုလာဘ်ဖြစ်မည်ဟု Sykes က ယုံကြည်ပုံရသည်။ သို့သော် 1916 ခုနှစ်တွင် Sykes-Picot သဘောတူညီချက်၏ ပြဋ္ဌာန်းချက်များ အကောင်အထည်ပေါ်လာနိုင်ခြေသည် ဝေးကွာနေပုံရသည်။ တစ်ချက်က အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ ဗြိတိသျှလက်နက်တွေရဲ့ မှတ်တမ်းက စိတ်ပျက်စရာပါ။
00:15:55:23 - 00:16:38:10
John Calvert
Not only had Britain suffered catastrophic defeat at the Dardanelles evacuating the last of its troops from the Gallipoli Peninsula in early January of that year, on April 29th, 13,000 Anglo-Indian troops beaten down by disease and starvation had been forced into surrender at Kut-al-Amara in Mesopotamia. Humiliation made all the worse by the fact that British general Townshend had offered the Ottomans a £1 million ransom for the safe passage of his troops, an offer the Ottomans refused to consider.
00:16:38:12 - 00:17:11:23
John Calvert
And then there was the ingrained prejudice of Britain's top brass toward Eastern campaigns. Chief of the Imperial General Staff William Robertson was loath to commit additional resources against the Ottomans. He believed that the Middle East was a peripheral campaign to the great struggle going on in the Western Front. The battles at the Dardanelles and in Mesopotamia he saw as black holes that swallowed up entire British armies for no ostensible purpose.
00:17:11:26 - 00:17:29:01
John Calvert
အရှေ့အလယ်ပိုင်းရှိ ဗြိတိသျှတပ်များသည် ကျူးကျော်ရန်စရန် ဟန်ဆောင်မှုမှန်သမျှကို ရပ်တန့်သင့်ပြီး စူးအက်နှင့် Basra အနီးရှိ ရေနံမြေများလုံခြုံရေးကို သေချာစေရန်အတွက် လုံလောက်သော ခံစစ်ပုံစံကို ထားရှိသင့်ကြောင်း ၎င်းက အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။
00:17:29:03 - 00:18:04:00
John Calvert
သို့သော် ထိုအချိန်တွင် စားပွဲဝိုင်းမှ နိုင်ငံရေးသမားများမှမဟုတ်ဘဲ နယ်ပယ်ရှိ ဗြိတိသျှဗိုလ်ချုပ်ကြီးတစ်ဦးထံမှ လှုပ်ရှားမှုများ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ 1916 နွေရာသီနှောင်းပိုင်းတွင်၊ စစ်ပွဲအစိုးရအဖွဲ့သည် Mesopotamian Expeditionary Force ကိုကွပ်ကဲရန်အတွက် Dardanelles တွင်မိမိကိုယ်ကိုထူးခြားသောဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး Frederick Stanley Maude ကိုခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ချက်ခြင်းပင်၊ Maude သည် Townshend ကို ရှောင်ဖယ်ခဲ့သော သန့်ရှင်းသော ပန်းတိုင်ဖြစ်သော ဘဂ္ဂဒက်ကို သိမ်းပိုက်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အသစ်တဖန် တွန်းအားပေးရန် သူ့အတွက် ရရှိနိုင်သော လူများနှင့် အရင်းအမြစ်များကို စတင်စုစည်းခဲ့သည်။
00:18:04:03 - 00:18:39:16
John Calvert
လန်ဒန်တွင်၊ Robertson သည် Maude ၏ပြင်ဆင်မှုများကို မျက်ခုံးပင့်တင်ခဲ့သော်လည်း သူ့ကို လွတ်ကင်းစေခဲ့သည်။ မောဒ်၏ အစီအစဉ်များကို သူ အမှန်တကယ် မသိခဲ့ပါ။ ထို့ကြောင့် 1917 ၏ဆောင်းရာသီလများတွင် Maude ၏အင်အားသည် မြောက်ဘက်သို့ တိုးဝင်လာပြီး တိုက်ဂရစ်ကို တိုက်ရေယာဉ်များဖြင့် ပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။ ကျဉ်းမြောင်းသော မီးရထားလမ်း ဖောက်လုပ်ခြင်း အပါအဝင် စစ်ဆင်ရေး၏ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေး ခေတ်မီသော်လည်း အိန္ဒိယနှင့် ဗြိတိသျှတပ်များသည် ခက်ခဲစွာ သွားလာရန် ခက်ခဲသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။
00:18:39:18 - 00:19:21:15
John Calvert
Alluvium ၏စုပ်ယူထားသောရွှံ့နွံများသည် ၎င်းတို့ကို ဆွဲချကာ ရောဂါအဆင့်များကို ချေမှုန်းလိုက်သော်လည်း ဇွဲမလျှော့ဘဲ တွားသွားသော ကန့်လန့်ကာများနှင့် ညှိနှိုင်းခြေလျင်တိုက်ခိုက်ခြင်း၊ အော်တိုမန်ခံတပ်များ၏ နောက်တန်းကို ချိုးဖျက်ခြင်းဖြင့် အောင်မြင်မှုဆီသို့ ဦးတည်သွားစေခဲ့သည်။ ယခု ၂၀၀၃ ခုနှစ် အမေရိကန်တပ်များကဲ့သို့ပင် မောဒ်၏ အင်္ဂလိပ်-အိန္ဒိယ တပ်ဖွဲ့များသည် ဘဂ္ဂဒက်တွင် ခုခံမှု အနည်းငယ် သို့မဟုတ် လုံးဝမရှိခဲ့ပေ။ သာလွန်ကောင်းမွန်သော လက်နက်ကြီးဖြင့် ရင်ဆိုင်ရသောအခါတွင် အတိုက်အခံများသည် ရိုးရိုးရှင်းရှင်း ပြုတ်ကျသွားသည်။
00:19:21:18 - 00:19:51:00
John Calvert
ဗြိတိသျှတို့ တွေ့ရှိခဲ့သည့်အရာမှာ အကျပ်အတည်းဖြစ်နေသော မြို့ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်ဦးဆောင်တဲ့ ထိုးစစ်အတွင်းမှာလည်း အလားတူပါပဲ။ ရန်သူကို အလျင်အမြန် ဆုတ်ခွာခြင်းသည် လုယက်သူများ အသာစီးရသွားသည့် လုံခြုံရေးလစ်ဟာကွက်ကို ဖန်တီးပေးခဲ့သည်။ မတ်လ 16 ရက်၊ 1917 ခုနှစ် ဗြိတိန် ဂါးဒီးယန်း သတင်းစာမှ အစီရင်ခံစာတစ်စောင်ကို 2003 ခုနှစ်ထုတ် The New York Times သို့မဟုတ် Washington Post တွင် ကောင်းစွာရေးသားနိုင်ခဲ့သည်။
00:19:51:02 - 00:20:21:29
John Calvert
“ဆိုင်ခန်းတော်တော်များများ စုတ်ပြတ်ကုန်ပြီး အဖိုးတန်ပစ္စည်းတွေ အကုန်ရှင်းသွားပါပြီ။ အတွင်းပိုင်းကို ဖြိုဖျက်ရာမှာ သစ်သားနဲ့ သံတုံးတွေကို ဖြိုခွဲပြီး ကုတင်တွေကို သယ်ယူလာတဲ့ ရွန်နီတစ်ကောင်ကို အများပြည်သူဥယျာဉ်ထဲက ထိုင်ခုံတွေကိုတောင် လုယက်သွားကြောင်း ရေးထားပါတယ်။ “ သို့သော် မကြာမီတွင် ဗြိတိသျှတို့သည် မြို့ကို ၎င်းတို့၏ အခွင့်အာဏာကို ချမှတ်ခဲ့ပြီး မောဒ်သည် မြို့ကို ပြန်လည်ဝင်ရောက်ရန် 4th Hampshire Regiment ၏ ပထမတပ်ခွဲအတွက် စီစဉ်ခဲ့သည်။
00:20:22:01 - 00:20:55:24
John Calvert
For this staged photograph, from his perch in London, Mark Sykes wrote a proclamation printed in Arabic and English, on 11 by 18 inch posters which soldiers affixed to walls all over the city. The war cabinet had wanted a low-key declaration. Sykes argued in favor of one that would appeal to the so-called Arab mind, which presented the British as liberators, not as conquerors.
00:20:55:26 - 00:21:28:23
John Calvert
"မင်းတို့ရဲ့ ဘုံဗိမာန်တွေ ပြိုပျက်သွားပြီ။ မင်းရဲ့ ဥယျာဉ်တွေ ပျက်သုဉ်းသွားပြီ။ မင်းဘိုးဘေးတွေ ကြီးပွားပြီး ကျွန်ဘဝ ရောက်ကုန်ကြပြီ။ ငါ့ရှင်ဘုရင်နဲ့ သူ့လူမျိုး တွေသာမကဘဲ သူနဲ့အတူရှိတဲ့ လူမျိုးကြီးတွေရဲ့ ဆန္ဒလည်း ဖြစ်တယ်။ မင်း ကြီးပွား ချမ်းသာ ရမဲ့ မဟာမိတ် တွေ ရှိတယ် ၊ မင်း ရဲ့ နယ်မြေ တွေ က မြေသြဇာ တွေ နဲ့ ဘဂ္ဂဒက် ဟာ ကမ္ဘာ ရဲ့ အံ့ဖွယ် တွေထဲက တစ်ခု ဖြစ် ခဲ့ တယ် ” Sykes သည် ဤကြေငြာချက်ကို ရေးသားရာတွင် အချိန်ကောင်းရှိခဲ့သည်ဟု ခံစားမိပါသည်။
00:21:28:25 - 00:22:05:18
John Calvert
၎င်းသည် အစ္စလာမ့်အရှေ့နှင့် ၎င်း၏လူမျိုးတို့၏ ရိုမန်တစ်ဆန်သောပုံသဏ္ဍာန်ကို ခံစားနိုင်ရန် အခွင့်အရေးပေးခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင်၊ ၎င်း၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အနည်းငယ် ရှက်ရွံ့သွားခဲ့ပြီး ၎င်းကို ကိုးကားကာ "ကျွန်ုပ်တို့၏ ခေတ်ရာသီဥတုနှင့် မသင့်လျော်သော အရှေ့တိုင်းနှင့် ပန်းပွင့်ဘာသာစကားများစွာပါရှိသည်" ဟု ၀န်ခံခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း မက်ဆိုပိုတေးမီးယား အာရပ်များကို ဖိတ်ခေါ်ရာတွင် "ဗြိတိန်၏ နိုင်ငံရေး ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် ပူးပေါင်း၍ ၎င်းတို့၏ အရေးကိစ္စများကို စီမံခန့်ခွဲသည်ဟု ယူဆသည်" ဟူသော စကားလုံးများ၏ နောက်ကွယ်တွင် နိုင်ငံရေး ရည်ရွယ်ချက် ရှိနေပါသည်။
00:22:05:20 - 00:22:20:08
John Calvert
လျှို့ဝှက်ဆဲဖြစ်သော Franco-British သဘောတူညီချက်တွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း အာရပ်တို့ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်မှုကို လက်ခံရန် အာရပ်များလက်ခံရေးအတွက် ချောမွေ့စေရန် ရည်ရွယ်သည်။
00:22:20:10 - 00:23:08:26
John Calvert
ယခုအခါ ဘဂ္ဂဒက်တွင် ဗြိတိသျှတို့ အောင်ပွဲခံခြင်းသည် အီဂျစ်နှင့် ပါလက်စတိုင်းတို့၌ ထိုးစစ်ဆင်မှုများအပေါ် ဆိုင်းငံ့ထားမှုကို ပြန်လည်အကဲဖြတ်ရန် စစ်ဝန်ကြီးအဖွဲ့အား အားပေးတိုက်တွန်းခဲ့သည်။ 1916 ခုနှစ် နွေဦးနှင့် နွေရာသီကတည်းက Archibald Murray လက်အောက်ရှိ ဗြိတိသျှတပ်များသည် အဲလ်အာရ်ရှမှ အရှေ့မြောက် Sinai ၏ အိုအေ့များအထိ မြေပုံ၏ထိပ်တွင်ရှိသော မျဉ်းတစ်ကြောင်းကို ကိုင်စွဲထားသည်။ ဤလိုင်းသည် နက်ရှိုင်းစွာ အမြစ်တွယ်နေပြီး ၎င်းကို အီဂျစ်အလုပ်သမား တပ်ဖွဲ့က တည်ဆောက်ခဲ့သည့် ရထားလမ်းနှင့် ရေပိုက်မိုင်များဖြင့် ပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။
00:23:08:28 - 00:23:58:19
John Calvert
But now with Mesopotamia more or less in the bag, Robertson gave Murray the go-ahead and end the stasis in Sinai and advance into Ottoman Palestine.
ယခု Murray ကို ဖြတ်တောက်ရာတွင် Robertson သည် လစ်ဘရယ်ဝန်ကြီးချုပ် Lloyd George ၏ အမိန့်ကို လိုက်နာခဲ့ပြီး၊ ၁၉၁၆ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် Asquith ၏ အစိုးရကို အစားထိုးခဲ့သည်။ ဖလန်းဒါးစ်နှင့် ပြင်သစ်တွင် ငွေကုန်ကြေးကျများသော မတည်မငြိမ်ဖြစ်မှုတွင် လစ်ဘရယ် ဂျော့ခ်ျကို ခေါ်ယူခဲ့သည်။ အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ ပြတ်ပြတ်သားသား အောင်ပွဲရဖို့အတွက်၊ သူ့အစိုးရနောက်ကွယ်က ဗြိတိန်ပြည်သူတွေကို ကျောခိုင်းပြီး သူ့ရဲ့နာမည်ကျော်ကြားမှုကို တိုးစေမယ့်၊
00:23:58:22 - 00:24:28:21
John Calvert
သူသည် သူ၏ လစ်ဘရယ် ဗစ်တိုးရီးယား ခေတ်ရှေ့က William Gladstone နှင့် အလွန်တူသည်။ Gladstone ကဲ့သို့ပင်၊ လွိုက်ဂျော့ဂ်ျသည် ရှုတ်ချသော ကိုးကားချက်ကို ကိုင်ဆောင်ကာ အော်တိုမန် အသေကောင်ကို ဗြိတိန်တွင် ကျင်းပမည့်နေ့ကို စောင့်မျှော်နေခဲ့သည်။ ဤအရာတွင် သူသည် အရှေ့တိုင်းရေးရာများကို စိတ်မ၀င်စားဘဲ ဖျက်ဆီးခံရသော အော်တိုမန်အင်ပါယာကို မဟုတ်ဘဲ ပြုပြင်ပြောင်းလဲထားသော ကျေနပ်မှုဖြင့် ရောင့်ရဲနေမည့် Asquith နှင့် ကွဲပြားသည်။
00:24:28:24 - 00:24:57:27
John Calvert
Murray ၏ တပ်ဖွဲ့များသည် မတ်လကုန်တွင် ဂါဇာကို ထိပ်တိုက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့အား သန်မာသော အော်တိုမန် နောက်ခံလူများက ပြန်လည် ချေမှုန်းခဲ့သည်။ သူ၏ဒဏ်ရာများကို နမ်းရင်း၊ Murray သည် သုံးပတ်အကြာတွင် ထပ်မံကြိုးစားခဲ့ပြီး၊ ဤတစ်ကြိမ်တွင် စက်မှုစစ်ပွဲ၏လက်နက်အားလုံးကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ phosgene နှင့် chlorine ဓာတ်ငွေ့များ ရောနှောပြီး တင့်ကားရှစ်ခုကို ပစ်ခတ်သည့် အမြောက်ကျည်များနောက်တွင် လေယာဉ်။ သို့သော် အော်တိုမန်တို့ ဆုပ်ကိုင်ထားပြန်သည်။
00:24:57:29 - 00:25:22:29
John Calvert
ထို့ကြောင့် ဤကျရှုံးမှုများသည် ပြင်သစ်ရှိ Arras စစ်မြေပြင်မှ ဆိုင်းနိုင်းမြို့သို့ အသစ်ရောက်ရှိလာသော တင်းမာသော အက်ဒမန်အယ်လန်ဘီဖြင့် Murray ကို 1917 ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် Lloyd George တွင် အစားထိုးရန် လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့သည်။ Lloyd George က Allenby အား "ဗြိတိသျှလူမျိုးများအတွက် ခရစ္စမတ်လက်ဆောင်အဖြစ် ကျွန်ုပ်အား ဂျေရုဆလင်အား လက်ဆောင်အဖြစ်ပေးပါ"
00:25:23:01 - 00:26:00:03
John Calvert
ထို့ကြောင့် Allenby သည် သူ၏လုပ်ပိုင်ခွင့်ကို ဖြည့်ဆည်းရန် စိတ်အားထက်သန်စွာ အလုပ်သွားခဲ့သည်။ သို့သော် ဂါဇာရှိ အမာခံနယ်မြေကို ရှေ့တန်းထိုးစစ်ဆင်မည့်အစား ဩစတြေးလျခြေလျင်တပ်၊ နာမည်ကျော် Light Horsemen တို့ကို စေလွှတ်လိုက်သော ဘေးကင်းသော စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို သူရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် မဟာစစ်ပွဲကြီး၏ အကြီးမားဆုံးသော မြင်းတပ်တိုက်ခိုက်ခံရမှု ဖြစ်နိုင်ပြီး နောက်ပိုင်းရက်များတွင် ဗြိတိသျှအမြောက်တပ်များက အရှေ့ဘက်မှ အော်တိုမန်များကို ဆက်လက် လှိမ့်ချလာသောကြောင့် ဂါဇာကို အမြောက်များဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။
00:26:00:06 - 00:26:43:10
John Calvert
By November 7th, Gaza was in British hands, and as we speak, Australians and New Zealanders are gathered in Israel, celebrating with their Israeli - commemorating with their Israeli hosts - this very famous battle. Now protected on the right flank by the Hashemite irregulars of the Arab Revolt, who by this time had emerged out of the peninsula in full swing, Allenby's forces then fought their way through the cold, rain-soaked Judean hills, entering the holy city on December 9th, 1917, just in time for Christmas.
00:26:43:12 - 00:27:13:26
John Calvert
If Beersheba was Allenby's masterpiece, the capture of Jerusalem was his crowning achievement. In the space of a month, at the cost of less than 20,000 casualties, Allenby's forces had pushed 40 miles into enemy territory and had taken a city of world historical significance. And this, of course, compared favorably with developments in Flanders. There, as Matthew Hughes points out in his book on Allenby,
00:27:13:28 - 00:27:27:17
John Calvert
လေးလနီးပါးကြာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားပြီး လူ ၃၀၀,၀၀၀ ဆုံးရှုံးပြီးနောက် Haig သည် ငါးမိုင်အကွာသို့ ချီတက်ခဲ့ပြီး Passchendaele ဟုခေါ်သော မထင်မရှားသောရွာကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။
00:27:27:19 - 00:27:55:07
John Calvert
စစ်ပွဲအတွင်း ပါလက်စတိုင်း၏ အရေးပါမှုကို စစ်ပွဲဆိုင်ရာ အစိုးရအဖွဲ့မှ အများအပြားက ဆက်လက် မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ကြသည်။ ရောဘတ်ဆန်သည် အော်တိုမန်ပြည်နယ်တစ်ခု သို့မဟုတ် နှစ်ခုကို သိမ်းပိုက်လိုက်ခြင်းဖြင့် အလုံးစုံအောင်ပွဲအတွက် မည်သို့အထောက်အကူပြုနိုင်သည်ကို အံ့ဩမိသည်။ သို့သော်လည်း ရောဘတ်ဆန်ကဲ့သို့ ဝေဖန်သူတစ်ဦးကပင် ဂျေရုဆလင်ကို သိမ်းပိုက်ခြင်းသည် ဝါဒဖြန့်တန်ဖိုးရှိပြီး ခန့်မှန်းထားသည့်အတိုင်း စိတ်ဓာတ်မြှင့်တင်ရန် သဘောတူညီခဲ့သည်။ ယခု ယေရုရှလင်မြို့ သိမ်းပိုက်ခြင်းသို့ ရောက်သောကာလ၊
00:27:55:08 - 00:28:31:18
John Calvert
Sykes သည် အောင်ပွဲခံပွဲကျင်းပရန် စိတ်ကူးဖြင့် ဝေးလံသောလန်ဒန်တွင် အလုပ်ကြိုးစားခဲ့သည်။ တဖန် သူသည် တရားဝင်ကြေငြာချက်ကို ရေးဖွဲ့ခဲ့သည်၊ သို့သော် ယခုတစ်ကြိမ်တွင် သူသည် ကျယ်ပြောလှသော စကားလုံးများကို ရှောင်ရှားပြီး မွတ်စ်လင်မ်တို့၏ အသိဥာဏ်ကို မထိခိုက်စေရန် ဂရုစိုက်ကာ လက်တွေ့ကျသော အုပ်ချုပ်ရေးကိစ္စကို အာရုံစိုက်ခဲ့သည်။ ကြိုးစားအားထုတ်မှုတိုင်း၊ ကြေငြာချက်ဖတ်ရသည်မှာ ဂျေရုဆလင်၏ အလ်Ḥaram al-Sharīf၊ ကျောက်တုံးကြီးနှင့် Al-Aqsa ဗလီဝတ်ကျောင်းတော်အပြင် ဟီဘရွန်မြို့ရှိ အီဘရာဟီမီဗလီဝတ်ကျောင်းတော်သည် မွတ်စ်လင်မ်တို့၏ ကြီးကြပ်မှုအောက်တွင် ရှိနေမည်ဖြစ်ကြောင်း သေချာစေရန် ကြိုးပမ်းရမည်ဖြစ်သည်။ .
00:28:31:21 - 00:29:17:00
John Calvert
ဤနေရာတွင်၊ Sykes သည် နယ်ချဲ့ဆက်နွယ်မှုမှ ဘာသာရေးအထူးပြုဝါဒကို ကျော်လွန်ခဲ့ကြောင်း၊ ဗြိတိသျှတို့သည် အင်ပါယာ၏လူမျိုးအများစု အထူးသဖြင့် အစ္စလာမ်သာသနာကို ကာကွယ်သူများဖြစ်ကြောင်း သတိပြုမိပါသည်။ Sykes သည် Allenby သည် မြင်းစီးသူရဲတစ်ဦးအဖြစ် ဂျေရုဆလင်သို့မ၀င်ခဲ့ဘဲ တောင်ပေါ်မှဆင်းကာ Jaffa ဂိတ်သို့ ခြေလျင်လျှောက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သေချာစေခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ၎င်း၏ 1898 သန့်ရှင်းသောမြို့သို့ အလည်အပတ်ရောက်ရှိစဉ် ဂိတ်များကိုဖြတ်၍ ခရူးဆိတ်ဝတ်နှင့်ဆင်တူသော ၀တ်စုံဖြင့် အောင်ပွဲခံခဲ့သော Kaiser Wilhelm နှင့် လုံးဝဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သည်။
00:29:17:02 - 00:29:53:25
John Calvert
ဒါကြောင့် သတင်းစကားက ရှင်းပါတယ်။ Allenby သည် အယူဝါဒများကြားတွင် တရားမျှတမှုနှင့် တရားမျှတမှုကို ပြန်လည်ထူထောင်သူဖြစ်သည်။ အစ္စလာမ်ကို မလေးစားဘဲ အချည်းနှီး နဲ့ သိက္ခာမဲ့တဲ့ အာဏာရှင် ကိုင်ဆာ။ သို့သော် Sykes ၏ နယ်ချဲ့ရည်ရွယ်ချက်များ၊ သူ၏ဝါဒဖြန့်မှုနှင့် ယေရုရှလင်မြို့ကို ဗြိတိသျှလူထုက လက်ခံရယူပုံတို့ကြား အကွာအဝေးရှိခဲ့သည်။ အများသူငှာ၊ ယေရုရှလင်မြို့သည် ဓမ္မဟောင်းနှင့် ဓမ္မသစ်ကျမ်း၊ ဓမ္မဟောင်း၊ တရားဒေသနာ၊
00:29:53:27 - 00:30:34:03
John Calvert
တနင်္ဂနွေကျောင်း အတန်းများနှင့် မိသားစု သမ္မာကျမ်းစာ နှင့် ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲများ။ ဗြိတိန်တစ်ဝှမ်းလုံးတွင် ဘုရားကျောင်း ခေါင်းလောင်းသံများ ထွက်ပေါ်လာပြီး မြို့ကို သိမ်းယူကြောင်း ကြေငြာခဲ့သည်။ Punch မဂ္ဂဇင်းက ဂျေရုဆလင်ကို ငုံ့ကြည့်နေသော Richard Lionheart ၏ ပန်းချီကားကို ထုတ်ဝေခဲ့ပြီး ကျေနပ်စွာ ခေါင်းညိတ်ပြခဲ့သည်– “ငါ့အိပ်မက် တကယ်ဖြစ်လာတယ်” ထို့ကြောင့် ဤနေရာသည် အပျက်အစီးများနှင့် ကျမ်းစာအကြွင်းအကျန်များရှိသော ဒေသဖြစ်သည့် ပရိုတက်စတင့်စိတ်ကူးစိတ်သန်း၏ သန့်ရှင်းသောမြေဖြစ်ပြီး ပါလက်စတိုင်းစူးစမ်းလေ့လာရေးအသင်းမှ ၎င်း၏စစ်တမ်းများနှင့် 1860 ခုနှစ်များမှစ၍ ရှေးဟောင်းသုတေသနရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများနှင့်အတူ တိုးတက်ရန် များစွာလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။
00:30:34:05 - 00:31:11:21
John Calvert
သို့သော် သင်စိတ်ကူးကြည့်သည့်အတိုင်း၊ သန့်ရှင်းသောမြေ၌ ခရစ်ယာန်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအကြောင်း ဤပြောဆိုချက်အားလုံးသည် စစ်ရုံးကို အလွန်စိတ်ဒုက္ခရောက်စေခဲ့ပြီး ဗြိတိသျှမီဒီယာအား မသေချာမရေရာသော အသုံးအနှုန်းများဖြင့် Crusader နှင့် ခရစ်ယာန်များကို မကစားရန် ကာကွယ်ရေးအကြံပေးစာဖြင့် တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ themes များသော်လည်း အကျိုးနည်းသည်။ ဤအကြောင်းအရာများ သည် ဤအကြံပေးချက် နှင့်မသက်ဆိုင်ဘဲ ဆက်လက်တည်ရှိနေသောကြောင့် 1918 တွင် စစ်ရုံးပင်မှ ဤလူကြိုက်များသောအကြောင်းအရာများ အားလုံးကို ဆက်လက်တည်မြဲရန် ခွင့်ပြုခဲ့သည်။
00:31:11:24 - 00:31:48:22
John Calvert
ယခု၊ 1917 ၏ဇာတ်လမ်းတွင်နောက်ဆုံးအရေးကြီးသောအခန်းတစ်ခုရှိသည်။ နိုဝင်ဘာ ၂ ရက်တွင် ဗြိတိန်နှင့် သြစတြေးလျတပ်ဖွဲ့များသည် ဂါဇာ၏ တတိယမြောက်တိုက်ပွဲတွင် အော်တိုမန်များနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံနေချိန်တွင် ဗြိတိန်သည် စစ်ပြီးခေတ် အရှေ့အလယ်ပိုင်း၏ နိုင်ငံရေးအစီအစဉ်အတွက် နောက်ထပ် ကြိုတင်စာရင်းသွင်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ပါလက်စတိုင်းတွင် ဂျူးလူမျိုးတို့၏ မွေးရပ်မြေ ထူထောင်ရေးကို ဗြိတိန်က ပံ့ပိုးပေးမည်ဟု ဇီယွန်ဝါဒီများအား ကတိပြုထားသည့် Balfour ကြေငြာချက်။
00:31:48:24 - 00:32:24:11
John Calvert
ယခု Balfour ကြေငြာစာတမ်း၏ အနီးစပ်ဆုံး မူလဇစ်မြစ်ကို Lloyd George မှ Sykes မှ Sykes-Picot Accord မှသတ်မှတ်ထားသော ဗြိတိသျှနယ်မြေသို့ ပါလက်စတိုင်းကို ပေါင်းစည်းရန်အတွက် Sykes ကို ပေးအပ်လိုက်သောအခါတွင် Lloyd George မှ 1917 ခုနှစ် နွေဦးပေါက်ဆီသို့ ပြန်သွားခဲ့ပါသည်။ Sykes သည် ဤသဘောတူညီချက်ကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန် အခွင့်အလမ်းဖြင့် ခုန်တက်သွားပြီး ထိုအချိန်တွင် Sykes သည် အသက် 40 သို့မဟုတ် 50 မျှသာရှိသေးသော အယူအဆတစ်ခုဖြစ်သည့် Zionism အကြောင်းကို သိရှိလာခဲ့ပြီး၊ ဂျူးလူမျိုးများကို နိုင်ငံရေးအချုပ်အခြာအာဏာနှင့် ထိုက်တန်သော အနည်းမျှသောနိုင်ငံအဖြစ် သတ်မှတ်ပေးသည့် ထိုအချိန်က အသက် XNUMX သို့မဟုတ် XNUMX မျှသာရှိသော အယူဝါဒတစ်ခုဖြစ်သည်။
00:32:24:13 - 00:33:09:06
John Calvert
the goal Zionists considered pressing given the incidents of antisemitism in the world, especially in the Russian Empire, where most European Jews lived. In Zionism, Sykes saw an opportunity to nullify France's portion in an internationalized Palestine. He saw that a Jewish enclave in Palestine could function as a buffer protecting British, Egypt and the canal from imperial competitors. Sykes was encouraged when he learned that, for their part, the Zionists were interested in British patronage, without which they would be powerless to fulfill their dream.
00:33:09:08 - 00:33:24:02
John Calvert
သို့သော် Hashemites များကဲ့သို့၊ ဇီယွန်ဝါဒီများသည် Sykes-Picot သဘောတူညီချက်အကြောင်း ဘာမှမသိခဲ့ပါ။ မည်သည့်အာဏာနှင့်မျှ ပဋိပက္ခဖြစ်မည် မဟုတ်ဟု ၎င်းတို့က ယူဆခဲ့သည်။
00:33:24:04 - 00:34:03:02
John Calvert
ဇီယွန်ဝါဒကို ထောက်ခံရန် Sykes နှင့် British နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများအား လှုံ့ဆော်ပေးသည့် အခြားသော စေ့ဆော်မှုများ ရှိခဲ့သည် ။ ယင်းတို့အနက် တစ်ခုသည် ဂျူးနယ်မြေကို ကျောထောက်နောက်ခံပြုသော ဗြိတိသျှ ကျောထောက်နောက်ခံ အများအပြားကြားတွင် ဂျူးနယ်မြေ အမျိုးသားရေးဝါဒက ယုဒယိမ်းယိုင်နေသော အမေရိကန်နှင့် ရုရှားတို့ လုံးဝအောင်ပွဲရသည်အထိ စစ်ပွဲတွင် အပြည့်အ၀ ပါဝင်ဆင်နွှဲရန် ဂျူးနယ်မြေကို ကျောထောက်နောက်ခံပြုသော ယုံကြည်ချက်နှင့် သက်ဆိုင်သည်။ ထိုအချိန်တွင် ရုရှားသည် မငြိမ်မသက်ဖြစ်နေပြီး စစ်ပွဲတွင် အမေရိကန်က မည်သည့်အတိုင်းအတာအထိ ပါဝင်မည်ကို မသေချာပါ။
00:34:03:05 - 00:34:36:06
John Calvert
ပါလက်စတိုင်းရှိ ဂျူးတို့၏မွေးရပ်မြေကို ကျောထောက်နောက်ခံပြုခြင်းသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိ ဂျူးဘဏ္ဏာရေးသမားများ၏ စွမ်းအားကို လှုံ့ဆော်ပေးမည်ဟူသော ဗြိတိသျှတို့ကြားတွင် ဤအယူအဆရှိခဲ့ပါသည်။ သို့သော်၊ ဂျူးလူမျိုးများသည် အစုအဖွဲ့တစ်ခုအနေဖြင့် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်ဟူသော အယူအဆသည် ၎င်း၏စည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့် ၎င်း၏ထင်မြင်ယူဆချက်များကို လွှမ်းမိုးနိုင်မှု၏ ချဲ့ကားမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဥရောပ သို့မဟုတ် အမေရိကရှိ ဂျူးလူမျိုးများကြားတွင် ဇီယွန်ဝါဒီများ အလွန်နည်းပါးပါသည်။
00:34:36:08 - 00:35:10:20
John Calvert
Yet the idea of international Jewry was a common one, and it reflected the genteel and sometimes vociferous antisemitism that was current among the British upper class. But I must say that this was not an idea that the Zionists’ lobbyists in London made efforts to nullify. They saw that there is utility in this idea of a Jewish bloc, you know, heavily in favor of Zionism.
00:35:10:22 - 00:35:54:04
John Calvert
သို့သော် ဇီယွန်ဝါဒအတွက် ဗြိတိန်ထောက်ခံမှုကို ဖြစ်စေသော အခြားအချက်မှာ ထိုဗြိတိသျှနိုင်ငံသူကြီးများ၏ အတွင်းပိုင်း၊ အချစ်ရေးနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အာရုံခံစားမှုများနှင့် ဆက်စပ်နေပါသည်။ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ကြေငြာချက်တွေကို မီဒီယာကို နှောင့်ယှက်တဲ့အကြောင်း ပြောနေပေမယ့်လည်း Sykes၊ Lloyd George၊ Leo Emery နဲ့ နိုင်ငံခြားရေး အတွင်းဝန် Balfour တို့လို အမျိုးသားတွေဟာ ကြေငြာချက်မှာ နောက်ဆက်တွဲ နာမည်တပ်ထားတဲ့ Balfour က ဗြိတိန်ပြည်သူတွေကို သနားစရာကောင်းတဲ့ ဗီဇကို မျှဝေခဲ့ပါတယ်။ သမ္မာကျမ်းစာ၏လူမျိုးတစ်ဦးအား ၎င်း၏ဘိုးဘွားမွေးရပ်မြေသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ရန် စိတ်ကူးကိုစွဲဆောင်ခဲ့သည်။
00:35:54:07 - 00:36:25:17
John Calvert
မြောက်ဝေလပြည်နယ်မှ ဘုရားကျောင်းဆောင်ဟောင်း လွိုက်ဂျော့ခ်ျသည် ပြင်သစ်နိုင်ငံထက် သန့်ရှင်းသောမြေမြေပုံကို သူကောင်းကောင်းသိကြောင်း နာမည်ကျော်ကြားခဲ့သည်။ သူ၏ 1904 ဂျေရုဆလင်သို့ သူ၏ခရီးစဉ်အတွင်း၊ Sykes က "အစ္စရေးအမျိုးသားတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ရှေးကျပြီး ချောမောလှပတဲ့ ၀တ်စားဆင်ယင်မှုကို ထိန်းသိမ်းထားရင် မြို့ထဲမှာ လမ်းလျှောက်ရင် ဘယ်လောက်တောင် လှပပြီး စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းမလဲဆိုတာ မြင်ယောင်ကြည့်လိုက်ပါ။"
00:36:25:17 - 00:36:56:24
John Calvert
ပြင်သစ်-ဗြိတိသျှ သဘောတူညီချက်၏ ပါလက်စတိုင်းကို ဖျက်ဆီးရန် Sykes ၏ ရည်မှန်းချက်မှာ ရိုးရှင်းပြီး ရိုးရှင်းပါသည်။ လန်ဒန်တွင် တွေ့ဆုံမှုများအတွင်း၊ သူသည် Zionism ၏ ထိပ်တန်းမီးရောင်များဖြစ်သည့် Chaim Weizman နှင့် Nahum Sokolow ကို Georges-Picot နှင့် အခြားပြင်သစ်အရာရှိများထံ တိုက်ရိုက်သွားပြီး ၎င်းတို့၏အမှုကို ငြင်းခုံရန် စည်းရုံးခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် Sykes သည် မိတ်ဆက်မှုများကို ဂရုစိုက်ပြီး လုပ်ငန်းဆောင်တာများနှင့် ညစာအချိုရည်များတွင် ဇီယွန်နစ်အမှုကို တိတ်တဆိတ် အားဖြည့်ပေးမည်ဖြစ်သည်။
00:36:56:27 - 00:37:25:28
John Calvert
နောက်ဆုံးအနေနဲ့၊ Weizman နဲ့ Sokolow တို့ရဲ့ ကျက်သရေရှိမှုနဲ့ ဂျူးလူမျိုးတွေအတွက် တရားမျှတမှုနဲ့ နေရပ်ပြန်ရေးဆိုင်ရာ ငြင်းခုံမှုတွေကြောင့် ပြင်သစ်တွေဟာ ပါလက်စတိုင်းရဲ့ နိုင်ငံတကာ အသွင်ကူးပြောင်းရေးအစီအစဉ်ကို ဖျက်သိမ်းသင့်တယ်လို့ သဘောတူလက်ခံခဲ့တာကို အဆုံးအဖြတ်မှာ အနိုင်ရခဲ့ပါတယ်။ သို့သော်လည်း နောက်တဖန် ဒေသတွင်းတွင် တပ်များမရှိသဖြင့် ပြင်သစ်တို့သည် ဆန့်ကျင်သည့်ကိစ္စရပ်ကို ပြုလုပ်ရန် အင်အားမရှိခဲ့ပေ။ ဤအချိန်တွင် ဇီယွန်ဝါဒီများသည် Sykes-Picot သဘောတူညီချက်ကို ရရှိခဲ့သည်။
00:37:26:00 - 00:37:56:00
John Calvert
၎င်းတို့သည် I's နှင့် T's ကိုဖြတ်ကျော်ခြင်းမပြုမီ 1917 ဧပြီလတွင် ဤသဘောတူညီချက်ကို ရရှိခဲ့သည်။ Sykes-Picot သဘောတူညီချက်အရ နိုင်ငံတကာ အသွင်ကူးပြောင်းသွားတော့မယ်လို့ သူတို့ယူဆထားတဲ့ ပါလက်စတိုင်းဟာ သူတို့လက်ချက်လို့ ယူဆကြတာကို တွေ့လိုက်ရတော့ သူတို့ အံ့သြသွားတယ်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် Balfour ကြေငြာစာတမ်းအတွက် ဗြိတိန်အား အဆိုပါကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး တရားဝင်ကြေငြာချက်မျိုးပြုလုပ်ရန် ဖိအားပေးခဲ့သည်။
00:37:56:03 - 00:38:17:13
John Calvert
ကြေငြာချက်သည် ပြန်လည်ပြင်ဆင်မှုများစွာကို ဖြတ်သန်းခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတွင်ပါရှိသော စကားလုံးတိုင်းသည် ထင်ရှားပါသည်။ စာရေးဆရာများသည် “နိုင်ငံတော်” ဟူသော စကားလုံးကို ရှောင်ရှားခဲ့ပြီး ပိုမိုရှင်းလင်းသော “နိုင်ငံတော်” ဟူသော စကားစုကို ရွေးချယ်ခဲ့သည်။ ဤဂျူးတို့၏မွေးရပ်မြေ၏အတိုင်းအတာကိုလည်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမဖော်ပြထားပေ။ ပါလက်စတိုင်းရဲ့ တစ်နေရာရာမှာ ဖြစ်ရမယ်။
00:38:17:15 - 00:38:47:09
John Calvert
ဌာနေအာရပ်လူမျိုးများ၏ အရပ်ဘက်နှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးများကို အကာအကွယ်ပေးရန် ရည်ညွှန်းထားသော်လည်း အဆိုပါ ကြေငြာချက်တွင် အာရပ်များ၏ နိုင်ငံရေးအခွင့်အရေးများနှင့် ပတ်သက်၍ တစ်စုံတစ်ရာ ပြောကြားခြင်း မရှိပေ။ ထို့ပြင် အဆိုပါ ကြေငြာချက်တွင် ဇာတိမြေကို ထူထောင်ခြင်းဖြင့် ဗြိတိန်နှင့် အခြား အနောက်နိုင်ငံများမှ ဂျူးလူမျိုးများကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားသည့် မည်သည့်နိုင်ငံမှ ဂျူးများ ထိခိုက်မှု မရှိစေရဟု ကတိပြုခဲ့သည်။
00:38:47:11 - 00:39:18:07
John Calvert
ဤနေရာတွင် ဤစကားစု၏ ရည်မှန်းထားသော ပစ်မှတ်မှာ ကြေငြာချက်၏ အပြင်းထန်ဆုံး အတိုက်အခံများထဲမှ ပါ၀င်သော ဗြိတိသျှ တည်ထောင်မှုမှ ဂျူးများဖြစ်သည်။ အစိုးရ၀န်ကြီးတစ်ဦးဖြစ်သည့် Edwin Montagu ကဲ့သို့သော အမျိုးသားများသည် ဇီယွန်ဝါဒသည် ဗြိတိန်လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း အချို့ သို့မဟုတ် အများအပြားကိုပင် လုံးလုံးလျားလျား သစ္စာစောင့်သိသည်ဟုပင် စွပ်စွဲကာ ၎င်းတို့နှင့် အခြားသူများ၏ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်ကို မေးခွန်းထုတ်ရန် ဇီယွန်ဝါဒက ဦးဆောင်ဦးရွက်ပြုမည်ကို စိုးရိမ်နေကြသည်- သင်သည် သရဖူကို သစ္စာစောင့်သိပါသလား သို့မဟုတ် ဂျူးအမျိုးသားတို့၏ ဇာတိကို ?
00:39:18:10 - 00:40:00:14
John Calvert
ကြေငြာချက်သည် ဤအရာဖြစ်လာမည်မဟုတ်ကြောင်း ထောက်ပြရန် နာကျင်စေပါသည်။ ထို့ကြောင့် 1917 ခုနှစ်တွင် နိဂုံးချုပ်ရန်မှာ၊ ဗြိတိန်၏ ကွဲလွဲနေသော သဘောတူညီချက်များသည် နောက်ဆုံးတွင် ပြင်းထန်သော မီးရောင်များနှင့် ထိတွေ့ခဲ့ရသည်။ Balfour ကြေငြာစာတမ်းသည် ကိုယ်ပိုင်စာဖြစ်သည်။ ပါလက်စတိုင်းအပါအဝင် တစ်ပြည်လုံး အာရပ်နိုင်ငံထူထောင်ရေးကို ထောက်ခံအားပေးသော Hashemites နှင့် ၎င်းတို့၏ ဗြိတိသျှ ရှေ့နေများကြားတွင် ပါလက်စတိုင်း အပါအဝင် တစ်ပြည်လုံး အာရပ်နိုင်ငံ ထူထောင်ရေးကို ပံ့ပိုးပေးသော Hashemites နှင့် ၎င်းတို့၏ လက်အောက်ခံ အာရပ်ဗျူရိုမှ ဗြိတိသျှ ရှေ့နေများကြားတွင် ထိုသတင်းသည် ချက်ချင်းပင် ထွက်ပေါ် လာကာ မျက်ခုံးပင့်စရာ ဖြစ်စေခဲ့သည်။ British tutelage ပုံစံအချို့။
00:40:00:17 - 00:40:33:25
John Calvert
TE Lawrence သည် Sykes အား မေးမြန်းသောအခါတွင် "ဇီယွန်ဝါဒီများကို သင် ဘာကတိပေးခဲ့သနည်း၊ ၎င်းတို့၏ အစီအစဉ်မှာ အဘယ်နည်း။ ဂျူးလူမျိုးများအတွက် မြေယာများကို တရားမျှတစွာ ဝယ်ယူခြင်း သို့မဟုတ် အဓမ္မရောင်းချခြင်းနှင့် လျာထားချက်ဖြင့် ဂျူးလူမျိုးများအတွက် မြေယာများရယူခြင်းလော" Lawrence သည် ဂျူးများနှင့် အာရပ်များကြားတွင် ကြီးထွားလာနေသော ပဋိပက္ခများကို ခန့်မှန်းခဲ့သည်။ ဘဂ္ဂဒက်မှ သူမ၏မိဘများထံ စာရေးပြီး အာရပ်ဝါဒီနှင့် အစိုးရအတိုင်ပင်ခံ ဂျာထရူးဘဲလ်က အဆိုပါကြေညာချက်ကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။
00:40:33:25 - 00:41:03:02
John Calvert
"မစ္စတာ Balfour ရဲ့ ဇီယွန်ဝါဒီတွေရဲ့ ကြေညာချက်ကို ငါမုန်းတယ်။ ငါ့စိတ်ထဲမှာတော့ ဒါဟာ အချက်အလက်တွေနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ လုံးဝအတုအယောင်နဲ့ ကွာရှင်းပြတ်စဲတဲ့ အစီအမံဖြစ်ပြီး၊ ထိုက်တန်တဲ့ အောင်မြင်မှုတွေ ရပါစေလို့ ဆုတောင်းပါတယ်။" Sykes-Picot သဘောတူညီချက်အတွက်၊ နောက်ဆုံးတွင် ၎င်းကို Tsarist မော်ကွန်းတိုက်တွင် တွေ့ရှိခဲ့သော Bolsheviks မှ 1917 ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလနှောင်းပိုင်းတွင် Zvezda နှင့် Pravda တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။
00:41:03:05 - 00:41:56:12
John Calvert
Shortly thereafter, the Manchester Guardian picked up the story and publicized it. The Hashemites, of course, were crestfallen at the news. They had been aware of France's ambitions in Syria, but they expected Britain to keep the French at bay, not sign off on French claims over the coastal strip. Their sense of betrayal was very, very bitter, prompting a man like George Antonius, the Lebanese Christian author of “The Arab Awakening,” who wrote in 1938 that the Sykes-Picot agreement was a shocking document, a startling piece of double-dealing that demonstrated greed allied to suspicion.
00:41:56:14 - 00:42:17:27
John Calvert
ဤသည်မှာ အာရပ်ကမ္ဘာတွင် ယနေ့အထိ တုန်လှုပ်နေသည့် စိတ်ဓာတ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ Sykes-Picot Accord၊ Sharif Hussein၊ Balfour Declaration၊ သဘောတူညီချက် (၃) ချက်စလုံးသည် ဗြိတိသျှလက်နက်များ အောင်မြင်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိခဲ့သည်။
00:42:18:00 - 00:42:56:12
John Calvert
1918 ကျော်တွင် ဗြိတိသျှနှင့် ကိုလိုနီတပ်များသည် Levant နှင့် Mesopotamia သဲကန္တာရများနှင့် တောင်တန်းများတစ်လျှောက် ဆက်လက်ချီတက်ခဲ့ကြသည်။ အောက်တိုဘာလတွင် ဗြိတိသျှနှင့် သြစတြေးလျတပ်များသည် Hashemites များရှေ့တွင် Damascus သို့ရောက်ရှိခဲ့သည်။ လအတော်ကြာပြီးနောက်တွင် ဗြိတိသျှတို့သည် အင်္ဂလိပ်-ပြင်သစ်သဘောတူစာချုပ်တွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့်အတိုင်း ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်းကို ပြင်သစ်မဟာမိတ်လက်သို့ လွှဲပြောင်းပေးအပ်ခဲ့သည်။ 1920 ခုနှစ် San Remo ကွန်ဖရင့်တွင် ဗြိတိန်သည် ပါလက်စတိုင်းအပေါ် ၎င်း၏လုပ်ပိုင်ခွင့်တွင် Balfour ကြေညာစာတမ်းကို ထည့်သွင်းရန် သဘောတူခဲ့သည်။
00:42:56:14 - 00:43:25:25
John Calvert
ဒီတော့ ဆန့်ကျင်ဘက် ကတိတွေ အများကြီး ချမှတ်ဖို့ ဗြိတိသျှတို့ ဘယ်လို တွေးခဲ့ကြသလဲ။ ဗြိတိသျှတို့ကလည်း အလားတူမေးခွန်းမျိုး မေးကြသည်။ ၁၉၁၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် "ကျွန်ုပ်တို့သည် ထူးထူးခြားခြား ဗရုတ်သုတ်ခတစ်ခုသို့ ရောက်ခဲ့ကြသည်" ဟု Balfour က Lord Curzon သို့ စာရေးခဲ့သည်။ သို့သော် ကျွန်ုပ်တို့သည် ဤမျှ ကြမ်းတမ်းမနေသင့်ပေ။ ဒီဟာက စစ်ဖြစ်တယ်ဆိုတာ သတိရဖို့လိုတယ်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိန်၏ တစ်ခုတည်းသော ရည်မှန်းချက်မှာ လူ့ယဉ်ကျေးမှုအတွက် မဟာစစ်ပွဲကို အနိုင်ယူရန်၊
00:43:25:27 - 00:44:11:26
John Calvert
အဆုံးစွန်သောအားဖြင့်၊ ၎င်း၏နိုင်ငံတော်သားများသည် ပဋိပက္ခတွင် အသာစီးရစေပြီး လုပ်ငန်းစဉ်တွင် အင်ပါယာကို ကြီးထွားစေမည့်မည်သူမဆိုအား မည်သည့်အရာကိုမဆို ကတိပြုရန် ဆန္ဒရှိခဲ့ကြသည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင်၊ အာရှနှင့် အာဖရိကလူမျိုးများ၏ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်အပေါ် ဥရောပနယ်ချဲ့အကျိုးစီးပွားကို အခွင့်ထူးခံထားသော လူမျိုးရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု- သဘောထားအမျိုးမျိုးကို အလုပ်တွင် မြင်ရန်မှာ မခဲယဉ်းပါ။
ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ မေးခွန်းတွေကို ဖြေရတာ အရမ်းပျော်ပါတယ်။
00:44:11:28 - 00:44:36:11
စပီကာ 3
ပထမဆုံးအနေနဲ့ အရမ်းကောင်းတဲ့ တင်ဆက်မှုအတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ အများကြီးတန်ဖိုးထား။ အိန္ဒိယရုံးနှင့် အာရပ်ဗျူရိုကြားတွင်ပင် သဘောထားကွဲလွဲမှု၊ ပွတ်တိုက်မှု၊ အပြန်အလှန်ရည်ရွယ်ချက်များ အနည်းငယ်ရှိနေကြောင်း ကျွန်ုပ်နားလည်ပါသည်။ စစ်ပွဲအတွင်း ဗြိတိသျှ အရှေ့အလယ်ပိုင်း မဟာဗျူဟာနှင့် သဘောထားကွဲလွဲမှုများအပြင် စစ်ပြီးခေတ် အရှေ့အလယ်ပိုင်းသို့ ဗြိတိသျှတို့ မည်သို့ ချဉ်းကပ်ပုံကို ပုံဖော်ခဲ့သနည်း။
00:44:36:14 - 00:45:15:20
John Calvert
ဟုတ်ကဲ့ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ အရမ်းကောင်းတဲ့မေးခွန်းပါ။ ဟုတ်ကဲ့၊ ကိုင်ရိုရှိ အာရပ်ဗျူရိုနှင့် အိန္ဒိယရုံးကြားတွင် အဓိကအားဖြင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတွင် ကွဲလွဲမှုများရှိခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှတို့သည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားကို အိန္ဒိယပိုင်ပစ္စည်းများအတွက် တံတားတစ်ခုအဖြစ် စိတ်ဝင်စားခဲ့ကြသည်။ ငါပြောခဲ့တဲ့ ရေနံစိတ်ဝင်စားမှုလည်းရှိတယ်၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဟာ သူ့ရဲ့ပတ်လမ်းအတွင်း ကျဆင်းသွားတယ်လို့ အိန္ဒိယရုံးက ယူဆပြီး ကိုင်ရိုမှာရှိတဲ့ အာရပ်ဗျူရိုက မက်ဆိုပိုတေးမီးယားကို ချုပ်ကိုင်လိုက်တာနဲ့ ဝမ်းနည်းကြေကွဲသွားတယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ ထိုနယ်မြေ၏ အာရပ်ပုန်ကန်မှုကို ရည်ညွှန်းသည်။
00:45:15:22 - 00:45:39:28
John Calvert
သို့သော်လည်း အဆုံးတွင် အိန္ဒိယရုံးသည် အဓိကအားဖြင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားစစ်ပွဲတွင် ၎င်းတို့၏စီမံခန့်ခွဲမှု မှားယွင်းမှုကြောင့် ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ ၎င်းသည် ဘဂ္ဂဒက်သို့ ဦးတည်သော တိုက်ဂရစ်နှင့် ယူဖရေးတီးမြစ်ဝှမ်းသို့ ပထမဆုံးမောင်းနှင်သည့် မောင်းနှင်မှုပုံစံကို စီမံခန့်ခွဲနေသည့် အိန္ဒိယရုံးဖြစ်သည်။ Kut-al-Amara တွင် ကပ်ဘေးဖြင့် အဆုံးသတ်ခဲ့သော စစ်ဆင်ရေးသည် ဗြိတိသျှအင်ပါယာတွင် ကျရောက်ဖူးသမျှ ကြီးမားသော ကပ်ဘေးများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။
00:45:40:01 - 00:46:19:25
John Calvert
ဤထောင်နှင့်ချီသော တပ်ဖွဲ့ဝင်အားလုံး၏ ပထမဆုံး လက်နက်ချခြင်းမှာ စစ်ဘေးမှ လွတ်မြောက်ခဲ့သူ အနည်းငယ်သာ ဖြစ်သည်။ အကျဉ်းချခံထားရသူများသည် Anatolia အရှေ့ပိုင်းရှိ အကျဉ်းစခန်းများသို့ အတင်းအကြပ် ချီတက်ခဲ့ကြပြီး လက်တစ်ဆုပ်စာမျှသာ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်ခဲ့သည်။ ဒါပေမယ့် ဟုတ်တယ်၊ ပဋိပက္ခက ယုတ်မာတယ်။ အဓိကအားဖြင့်၊ ၎င်းသည် Mesopotamia အကြောင်းဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယရုံးသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားအတွက် ကြီးမားသော အစီအစဉ်များ ရှိသည် ။ ၎င်းတို့သည် အိန္ဒိယတောင်သူလယ်သမား ထောင်ပေါင်းများစွာကို သယ်ယူကာ ဧရိယာ၏ စွန့်ပစ်မြေမျိုးများကို စိုက်ပျိုးကာ စိုက်ပျိုးမြေသြဇာအဖြစ် စသည်တို့ကို ပြုလုပ်ရန် စိတ်ကူးရှိခဲ့သည်။
00:46:19:27 - 00:46:41:10
John Calvert
ငါဆိုလိုသည်မှာ၊ မက်ဆိုပိုတေးမီးယားသည် 1258 ခုနှစ်တွင် Hulagu Khan မှ စွန့်ပစ်ခြင်းမခံရမီအထိ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ၏ မုန့်လုံးတောင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၊
00:46:41:12 - 00:47:01:26
John Calvert
လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးသေဆုံးသွားကာ အခြားနေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကာ ဘီဒိုးအင်ပါယာသို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့သည်။ အိန္ဒိယရုံးသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားအား ၎င်း၏ အိန္ဒိယအင်ပါယာ၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်းဖြင့် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားကို ပြန်လည်အသက်သွင်းရန် ဤအကြံဉာဏ်ကို ပေးခဲ့သည်ဟု ထင်ပါတယ်။
00:47:01:29 - 00:47:16:10
စပီကာ 4
ကျေးဇူးပါ။ ဒါဟာ ကြီးကျယ်တဲ့ ဟောပြောပွဲတစ်ခုပါ။ မင်းက ခေတ်ပြိုင် Jihadi အယူဝါဒဆိုင်ရာ ပညာရှင်တစ်ယောက်ဆိုတာ ငါသိပါတယ်၊ ဒါကြောင့် ISIS ရဲ့ နောက်လိုက်တွေကို ဆွဲဆောင်နိုင်တဲ့ ဒီသဘောတူထားတဲ့ သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေက ဘယ်လောက်အတိုင်းအတာအထိ ပေါ်ပေါက်လာလဲလို့ တွေးနေမိပါတယ်။
00:47:16:12 - 00:47:44:14
John Calvert
မှန်တယ်။ အင်း၊ အဲဒါ စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတယ်။ လွန်ခဲ့သည့် နှစ်အနည်းငယ်က၊ အီရတ်နှင့် ဆီးရီးယားကို ပိုင်းခြားထားသော ဆီးရီးယားကို ပိုင်းခြားထားသည့် ဘူဒိုဇာဖြင့် ဘူဒိုဇာဖြင့် ဖြိုခွင်းသည့် ဗီဒီယိုဖိုင်သည် အင်တာနက်ပေါ်တွင် ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။ မင်းသိတဲ့အတိုင်းပဲ ခေတ်မီအရှေ့အလယ်ပိုင်း၊ အာရပ်အရှေ့အလယ်ပိုင်းရဲ့ ခေတ်သစ်မြေပုံဟာ Sykes နဲ့ Picot က ရေးဆွဲထားတဲ့ မျဉ်းကြောင်းတွေပေါ်မှာ အကြမ်းဖျင်းအခြေခံပါတယ်။ အာရပ်အမျိုးသားရေးဝါဒီတွေ စိုးရိမ်မိသလောက်၊
00:47:44:16 - 00:48:08:04
John Calvert
ဒါတွေက အာရပ်တွေကို တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ပိုင်းခြားထားတဲ့ အတုအယောင် နယ်နိမိတ်တွေ ဖြစ်တယ်ဆိုတာ မင်းသိလား။ ငါးဆယ်ကျော် ခြောက်ဆယ်ကျော်အရွယ် Gamal Abdel Nasser ကဲ့သို့သော လူများသည် အာရပ်များ အားနည်းကြပြီး စည်းလုံးညီညွတ်ကြမည်ကို ယုံကြသည်ကို သိသည်။ အာရပ်အမျိုးသားရေးဝါဒသည် လောကီရေးလှုပ်ရှားမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ယခုမူကား၊ မကြာသေးမီဆယ်စုနှစ်များအတွင်းတွင်၊ ကျွန်ုပ်တို့တွင် နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်အသစ်ဖြစ်သော နိုင်ငံရေးအစ္စလမ်ဘာသာတစ်မျိုးရှိသည်။
00:48:08:07 - 00:48:30:17
John Calvert
၎င်း၏ အပြင်းထန်ဆုံးသော စကားအသုံးအနှုန်းမှာ ဂျီဟတ်ဝါဒဖြစ်သည်။ အာရပ်ကမ္ဘာ၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ယုံကြည်ကြသော်လည်း Sykes-Picot မှ ဖန်တီးထားသော မွတ်စလင်များအပါအဝင် မွတ်စ်လင်မ်အချင်းချင်း ပိုင်းခြားထားသော နယ်နိမိတ်အားလုံးသည် အတုဖြစ်ပြီး ဖျက်ဆီးပစ်သင့်သည်ဟု ၎င်းတို့က ယုံကြည်ကြသည်။ ဒီတော့ သူတို့က ဘူဒိုဇာကို ယူလာကြတယ် - ငါဆိုလိုတာက အစ္စလာမ်ဟာ အထောက်အထားနဲ့ အကိုးအကား အမျိုးအစားရဲ့ အဓိကအချက်ပဲ၊
00:48:30:17 - 00:48:52:09
John Calvert
ထို့ကြောင့် ဘူဒိုဇာများကို ယူဆောင်လာပြီး ဤနယ်စပ်ကို ဖျက်ဆီးခဲ့ပြီး Sykes-Picot အမျိုးအစားကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေ၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းရှိ တစ်စုံတစ်ဦး၏ နိုင်ငံရေးဆက်နွယ်မှုမှာ အာရပ်အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင်- အာရပ်အမျိုးသားရေးဝါဒီ သို့မဟုတ် အစ္စလမ္မစ်ဝါဒီ အမျိုးအစားဖြစ်သည်၊ Sykes-Picot သဘောတူညီချက်အကြောင်း အားလုံးသိကြပါသလား။ ကျောင်းက ကလေးတွေ ကျောင်းမှာ သင်ယူရတဲ့ အရာတစ်ခုပါ။
00:48:52:11 - 00:49:06:07
John Calvert
သစ္စာဖောက်မှုနှင့် ထပ်တူထပ်မျှမှု စီးရီးတစ်ခုလုံး၏ ပထမဆုံးအချက်မှာ အနောက်နယ်ချဲ့ဝါဒက အစ္စလမ်ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကျူးလွန်ခဲ့သည်ကို သင်သိပါသည်။ အလွန်ဆိုးရွားသော အနံ့၌ စွဲမြဲနေသည်။
00:49:06:09 - 00:49:08:10
စပီကာ 4
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
00:49:08:12 - 00:49:13:15
Lora Vogt
နောက်မေးခွန်း။
00:49:13:18 - 00:49:32:15
စပီကာ 5
ဟုတ်ကဲ့၊ အဆုံးမှာ Gertrude Bell ကို အတိုချုံးပြောခဲ့သလား။ အချိန်မရှိတာတော့ သေချာပါတယ်၊ ဒါပေမယ့် သူမ တစ်သက်လုံး အရှေ့အလယ်ပိုင်းကို ခရီးထွက်ခဲ့ပြီး အဲဒီစာကြောင်းတွေကို ဆွဲရာမှာ သူမဟာ တော်တော်လေး သြဇာညောင်းတယ်လို့ သူ့စာအုပ်တွေဖတ်တာကနေ ကျွန်တော်နားလည်ခဲ့ပါတယ်။ ဟုတ်လား?
00:49:32:18 - 00:50:04:09
John Calvert
တော်တော်မှန်တယ်။ သူမသည် Cambridge တက္ကသိုလ်၏ ပထမဆုံးသော အမျိုးသမီးဘွဲ့ရဖြစ်သည်။ ငါပြောတာမှန်တယ်ထင်တယ်။ အခွင့်ထူးခံနောက်ခံမှ ဆင်းသက်လာသည်။ စစ်ကြိုနှစ်များတွင် အာရပ်ကမ္ဘာနှင့် ပါရှားနှင့်တူရကီ၊ Anatolia တို့ကို ခရီးလှည့်လည်ရန် ကိုယ်ပိုင်ဓနဥစ္စာကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ သူမသည် မက်ဆိုပိုတေးမီးယားနှင့် ဆီးရီးယားတို့၏ လူမျိုးစုဆက်နွယ်မှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးဖြစ်ပြီး War Office အသိပညာသည် အလွန်အသုံးဝင်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။
00:50:04:12 - 00:50:42:09
John Calvert
ဒီတော့ သူက စစ်ရုံးကို အတိုင်ပင်ခံ ဖြစ်လာတယ်။ ပြီးတော့ သူမဟာ စစ်ပြီးခေတ် အာရပ်ဒေသကို ခွဲထွက်ရေးမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ နယ်နိမိတ်များကို အပြီးသတ်ရေးဆွဲသည်။ Winston Churchill နဲ့ ကိုင်ရို ကွန်ဖရင့်မှာ သူမရှိခဲ့ပါတယ်။ Gertrude Bell ဟာ အာရပ်ကိုယ်ပိုင်ပြဋ္ဌာန်းခွင့်ရဲ့ ချန်ပီယံဖြစ်ဖို့ သေချာပေါက်မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောချင်ပါတယ်။ အာရပ်လူမျိုးများသည် လွတ်လပ်ရေးအပြည့်အဝရရန် မဖွံ့ဖြိုးသေးဟု သူမယုံကြည်သည်။
00:50:42:12 - 00:51:03:11
John Calvert
ဗြိတိန်လို နိုင်ငံမျိုးကသာ ပေးနိုင်တဲ့ ကျွမ်းကျင်တဲ့ ကျူရှင်သင်တန်းကို အာရပ်တွေသာ လိုအပ်ပြီး အာရပ်တွေကို အပြည့်အဝ လွတ်လပ်ရေး လမ်းကြောင်းပေါ်ကနေ ခွင့်ပြုပေးလိမ့်မယ်လို့ သူမ ယုံကြည်ခဲ့တယ်။ သို့သော် သူတို့သည် ကျူရှင်သင်ချိန်နှင့် ဂရိတ်ဗြိတိန်၏အကူအညီ လိုအပ်သည်။
00:51:03:14 - 00:51:19:10
စပီကာ 6
ဘာလင်-ဘဂ္ဂဒက် အမြန်ချောပို့နှင့် ပတ်သက်သည့် ဂျာမန်-တူရကီ ဆက်ဆံရေးနှင့် ဗြိတိသျှ တိမ်းညွတ်မှုဖြစ်သည့် Silk Road ဟုခေါ်သည့် မည်ကဲ့သို့ လိုက်ဖက်ကြောင်း မှတ်ချက်ပေးနိုင်မလား။
00:51:19:12 - 00:51:48:18
John Calvert
မှန်တယ်။ အင်း။ ပထမကမ္ဘာစစ်အထိ ဂျာမန်တို့သည် အော်တိုမန်အင်ပါယာတွင် သိသာထင်ရှားသော သြဇာရှိခဲ့သည်။ ဂျာမန်အရာရှိများသည် အော်တိုမန်စစ်တပ်ကို လေ့ကျင့်ပေးခဲ့သည်။ အော်တိုမန်တို့သည် 1880 ခုနှစ်များတွင် Mauser ရိုင်ဖယ်ကို အသုံးပြုခဲ့ကြပြီး၊ ဟုတ်ပါတယ်၊ ဂျာမန်အင်ဂျင်နီယာများသည် ဘဂ္ဂဒက်မီးရထားအတွက် ဘာလင်ကြီးကို စီမံဖန်တီးပေးခဲ့သည်။ 19 ရာစု၏ ကြီးမားသော အင်ဂျင်နီယာ စွမ်းဆောင်ချက်များထဲမှ တစ်ခု။
00:51:48:18 - 00:52:22:01
John Calvert
ယူနီယံ ပစိဖိတ်ဒေသ၊ ဆိုက်ဘေးရီးယား မီးရထား၊ ကနေဒါ ပစိဖိတ်ဒေသ အင်ဂျင်နီယာ စွမ်းဆောင်ချက်များ၊ တောင်များ၊ မြစ်များကို ဖြတ်ကျော်ကာ စသည်တို့ဖြင့် အဆင့်သတ်မှတ်ထားသည်။ ဒုတိယမြောက် Sultan Abdul Hamid သည် သူ၏အင်ပါယာကို ချိတ်ဆက်ရန် တည်ဆောက်ထားသော ရထားလမ်းကို အလိုရှိခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အင်ပါယာ၏ ပုန်ကန်သော ထောင့်များဆီသို့ တပ်ဖွဲ့ဝင်များကို အလွန်လျင်မြန်စွာ ယူဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ မင်းသိတဲ့အတိုင်း အဲဒီရထားလမ်းရဲ့ ဆူးမျဉ်းတစ်ကြောင်းက ဒမတ်စကတ်ကနေ တောင်ဘက် ဟေဇတ်ကို ဖြတ်သွားတယ်။
00:52:22:01 - 00:52:52:00
John Calvert
အာရပ်ပုန်ကန်မှုအတွင်း TE Lawrence နှင့် အာရပ်တို့၏ မမှန်မကန်မှုတို့သည် Hejaz ရှိ ဆူးကြိုးမျဉ်းဖြစ်သည်။ စစ်ကြိုခေတ်တွင် ဗြိတိသျှတို့သည် ဤရထားလမ်းကို အလွန်စိတ်ဝင်စားခဲ့ကြသည်။ ဂျာမန်ခြေပုန်းခုတ်တာမျိုးကို သူတို့မြင်လိုက်ရတယ်၊ ဂျာမန်တို့သည် အော်တိုမန်အင်ပါယာတွင် ပြင်းထန်သော သြဇာအာဏာကို ထူထောင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်ကို ၎င်းတို့ သိရှိကြသည်။ TE Lawrence သည် ဆီးရီးယားတောင်ပိုင်းရှိ Karkemish တွင် ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင် Leonard Woolley နှင့် အတူရှိခဲ့သည်။
00:52:52:02 - 00:53:17:18
John Calvert
တကယ်တော့ Karkemish တူးဖော်တာက တူရကီနယ်စပ်မှာ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ဂျာမန်နဲ့ အော်တိုမန်တို့ တည်ဆောက်နေတဲ့ ဒီတံတားဟာ မီတာတစ်ရာအောက်ကို ရောက်နေတယ်ဆိုတာ မင်းသိပါတယ်။ ဟုတ်တယ်၊ သူတို့က မြို့ကို တူးဖော်နေတာ၊ ဒါပေမယ့် ဂျာမန်နဲ့ အော်တိုမန်တွေ လုပ်ခဲ့တဲ့ မီးရထားလမ်းကို ဖောက်လုပ်ခဲ့တာကိုလည်း မှတ်သားထားတယ်။ အော်တိုမန်တို့၌ ရွေးချယ်စရာတစ်ခုရှိသည်။
00:53:17:18 - 00:53:43:25
John Calvert
သူတို့သည် entente တွင်ပါဝင်နိုင်သည်။ သူတို့သည် ၎င်းတို့၏ ရုရှားရန်သူဟောင်းထံ ပြန်လည်ရောက်ရှိရန် နည်းလမ်းအဖြစ် ဂျာမန်တို့ထံ ၎င်းတို့၏ အများအပြားကို အပ်နှံခဲ့သည်။ အော်တိုမန်တွေဟာ လွန်ခဲ့သည့် ရာစုနှစ်များအတွင်း ဘုရင်မင်းမြတ်များထံ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့ နယ်မြေအချို့ကို ပြန်လည်ရရှိဖို့ မျှော်လင့်ခဲ့ကြတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အော်တိုမန်တို့သည် စစ်ပွဲ၏အရှုံးဘက်တွင် ရှိနေသည်ဟု ဆိုလိုသောကြောင့် ကံကြမ္မာ၏ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြစ်သည်။
00:53:43:28 - 00:53:48:12
Lora Vogt
ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ်။ ဒေါက်တာ John Calvert ကို ကျေးဇူးတင်ရှိခြင်းဖြင့် ကျွန်ုပ်နှင့် ပူးပေါင်းပါ။
